T-80 - radziecki czołg lekki
skonstruowany w pierwszej połowie lat 40. jako następca
czołgu T-70. Z powodu
decyzji o zaprzestaniu produkcji czołgów lekkich wyprodukowany w liczbie
zaledwie 75-120 wozów.
W 1942 roku na uzbrojenie RKKA wszedł czołg lekki T-70. Do 1943 roku wyprodukowano ponad 8000 egzemplarzy tych czołgów, ale nie był on konstrukcją w pełni udaną. Za jego największą wadę uznano małą, jednoosobową wieżę. Zajmujący w niej miejsce członek załogi pełnił jednocześnie funkcje celowniczego i ładowniczego armaty, dowódcy czołgu, a w wozach wyposażonych w radiostację także radiotelegrafisty. Szybko okazało się, że jedna osoba nie jest w stanie wykonywać jednocześnie tylu zadań i dlatego postanowiono skonstruować nowy czołg lekki wyposażony w większą, dwuosobową wieżę.
Pierwszy prototyp nowego wozu był gotowy pod koniec 1942 roku. Jego kadłub bazował na kadłubie czołgu T-70. Modyfikacje obejmowały niewielkie zwiększenie grubości pancerza i zmiany konstrukcji górnej płyty, która musiała zmieścić łożysko wieży o większej średnicy. Prototyp otrzymał układ napędowy składający się z dwóch silników gaźnikowych GAZ-11 o łącznej mocy 170 KM. Nowa była wieża. Mieściła ona dwie osoby. Jedna z nich pełniła funkcje dowódcy, ładowniczego działa i radiotelegrafisty, druga celowniczego. Pancerz wieży składał się z połączonych spawaniem elementów odlewanych i walcowanych. Wieża prototypu wykorzystywała jarzmo armaty i właz przejęty z T-70.
Próby prototypu rozpoczęto na przełomie 1942 i 1943 roku. Na początku 1943 roku powstał także drugi prototyp z docelową wieżą. Miała ona silniej nachyloną przednią płytę pancerza i nowe jarzmo armaty, dzięki czemu maksymalny kąt wychylenia armaty był równy 65°, możliwe było więc ostrzeliwanie celów znajdujących się na piętrach budynków. Planowano także użycie uzbrojenia czołgu jako broni przeciwlotniczej, ale niewielka szybkostrzelność armaty stawia pod znakiem zapytania jej skuteczność w takiej roli. Aby ułatwić ładowanie działa przy maksymalnych kątach podniesienia, wieżę osadzono na pierścieniach pośrednich. Do stropu wieży przymocowano okrągłą wieżyczkę dowódcy z peryskopem Mk 4. Jej strop tworzyła pokrywa włazu dowódcy. Celowniczy działa otrzymał własny prostokątny właz.
W połowie 1943 roku wóz odpowiadający drugiemu prototypowi otrzymał oficjalne oznaczenie T-80 i został skierowany do produkcji seryjnej. Trwały także prace nad dalszym rozwojem tej konstrukcji. Na przykład w więziennym biurze konstrukcyjnym w Permie skonstruowano dla T-80 armatę czołgową WT-43 bazująca na przeciwpancernej M-42, która dzięki większej niż w armacie 20Km długości lufy miała mieć większą możliwość zwalczania broni pancernej.
Produkcję T-80 uruchomiono w Fabryce NTKP nr 40 w Mytiszczach pod Moskwą. W drugiej połowie 1943 roku wyprodukowała ona 75, 81 lub 120 czołgów tego typu (dane różnią się zależnie od źródła). Tak niskie tempo produkcji było z jednej strony spowodowane problemami z produkcją układów napędowych GAZ-80, z drugiej uwagami napływającymi z jednostek wojskowych. Okazało się, że napęd czołgu sprawia sporo kłopotów obsługom, układ jezdny czołgu jest przeciążony i szybko się zużywa, a uzbrojenie jest już zdecydowanie zbyt słabe. Ostateczny cios T-80 zadała decyzja o całkowitym zaprzestaniu produkcji czołgów lekkich. W jej efekcie zakończono produkcję T-70 i przygotowania do seryjnej produkcji T-80. W 1944 roku powstawały już wyłącznie zmodyfikowane podwozia T-70 przeznaczone dla dział samobieżnych SU-76, a później także ZSU-37.
Wyprodukowane T-80 trafiły głownie do ośrodków szkoleniowych. tylko część zastąpiła czołgi T-70 w kilku pododdziałach liniowych. Pojedyncze wozy znalazły się także jako wozy dowódcze w brygadach dział samobieżnych. Do dzisiaj przetrwał tylko jeden czołg T-80 wystawiany w muzeum czołgów w Kubince. W latach 70. identyczne oznaczenie T-80 otrzymał sowiecki czołg podstawowy.
W 1942 roku na uzbrojenie RKKA wszedł czołg lekki T-70. Do 1943 roku wyprodukowano ponad 8000 egzemplarzy tych czołgów, ale nie był on konstrukcją w pełni udaną. Za jego największą wadę uznano małą, jednoosobową wieżę. Zajmujący w niej miejsce członek załogi pełnił jednocześnie funkcje celowniczego i ładowniczego armaty, dowódcy czołgu, a w wozach wyposażonych w radiostację także radiotelegrafisty. Szybko okazało się, że jedna osoba nie jest w stanie wykonywać jednocześnie tylu zadań i dlatego postanowiono skonstruować nowy czołg lekki wyposażony w większą, dwuosobową wieżę.
Pierwszy prototyp nowego wozu był gotowy pod koniec 1942 roku. Jego kadłub bazował na kadłubie czołgu T-70. Modyfikacje obejmowały niewielkie zwiększenie grubości pancerza i zmiany konstrukcji górnej płyty, która musiała zmieścić łożysko wieży o większej średnicy. Prototyp otrzymał układ napędowy składający się z dwóch silników gaźnikowych GAZ-11 o łącznej mocy 170 KM. Nowa była wieża. Mieściła ona dwie osoby. Jedna z nich pełniła funkcje dowódcy, ładowniczego działa i radiotelegrafisty, druga celowniczego. Pancerz wieży składał się z połączonych spawaniem elementów odlewanych i walcowanych. Wieża prototypu wykorzystywała jarzmo armaty i właz przejęty z T-70.
Próby prototypu rozpoczęto na przełomie 1942 i 1943 roku. Na początku 1943 roku powstał także drugi prototyp z docelową wieżą. Miała ona silniej nachyloną przednią płytę pancerza i nowe jarzmo armaty, dzięki czemu maksymalny kąt wychylenia armaty był równy 65°, możliwe było więc ostrzeliwanie celów znajdujących się na piętrach budynków. Planowano także użycie uzbrojenia czołgu jako broni przeciwlotniczej, ale niewielka szybkostrzelność armaty stawia pod znakiem zapytania jej skuteczność w takiej roli. Aby ułatwić ładowanie działa przy maksymalnych kątach podniesienia, wieżę osadzono na pierścieniach pośrednich. Do stropu wieży przymocowano okrągłą wieżyczkę dowódcy z peryskopem Mk 4. Jej strop tworzyła pokrywa włazu dowódcy. Celowniczy działa otrzymał własny prostokątny właz.
W połowie 1943 roku wóz odpowiadający drugiemu prototypowi otrzymał oficjalne oznaczenie T-80 i został skierowany do produkcji seryjnej. Trwały także prace nad dalszym rozwojem tej konstrukcji. Na przykład w więziennym biurze konstrukcyjnym w Permie skonstruowano dla T-80 armatę czołgową WT-43 bazująca na przeciwpancernej M-42, która dzięki większej niż w armacie 20Km długości lufy miała mieć większą możliwość zwalczania broni pancernej.
Produkcję T-80 uruchomiono w Fabryce NTKP nr 40 w Mytiszczach pod Moskwą. W drugiej połowie 1943 roku wyprodukowała ona 75, 81 lub 120 czołgów tego typu (dane różnią się zależnie od źródła). Tak niskie tempo produkcji było z jednej strony spowodowane problemami z produkcją układów napędowych GAZ-80, z drugiej uwagami napływającymi z jednostek wojskowych. Okazało się, że napęd czołgu sprawia sporo kłopotów obsługom, układ jezdny czołgu jest przeciążony i szybko się zużywa, a uzbrojenie jest już zdecydowanie zbyt słabe. Ostateczny cios T-80 zadała decyzja o całkowitym zaprzestaniu produkcji czołgów lekkich. W jej efekcie zakończono produkcję T-70 i przygotowania do seryjnej produkcji T-80. W 1944 roku powstawały już wyłącznie zmodyfikowane podwozia T-70 przeznaczone dla dział samobieżnych SU-76, a później także ZSU-37.
Wyprodukowane T-80 trafiły głownie do ośrodków szkoleniowych. tylko część zastąpiła czołgi T-70 w kilku pododdziałach liniowych. Pojedyncze wozy znalazły się także jako wozy dowódcze w brygadach dział samobieżnych. Do dzisiaj przetrwał tylko jeden czołg T-80 wystawiany w muzeum czołgów w Kubince. W latach 70. identyczne oznaczenie T-80 otrzymał sowiecki czołg podstawowy.
| T-80 | |
kub1.jpg&filetimestamp=20071005083750) Сzołg lekki T-80 w Muzeum czołgów w Kubince | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo |  ZSRR |
| Producent | Fabryka NTKP nr 40, Mytiszcze pod Moskwą |
| Typ pojazdu | czołg lekki |
| Trakcja | gąsienicowa |
| Załoga | 3 osoby |
| Historia | |
| Prototypy | 1942 |
| Wyprodukowano | 75-120 szt. |
| Dane techniczne | |
| Silnik | dwa 5-cylindrowe silniki gaźnikowe GAZ-11 tworzące zespół napędowy GAZ-80 o łącznej mocy 85 KM przy 3600 obr/min. |
| Poj. zb. paliwa | 440 l |
| Pancerz | stalowy, 15-45 mm |
| Długość | 4,42 m |
| Szerokość | 2,5 m |
| Wysokość | 2,18 m |
| Prześwit | <0,3 m |
| Masa | 11,6 t (bojowa) |
| Moc jedn. | 14,6 KM/t |
| Nacisk jedn. | 0,77 kg/cm² |
| Osiągi | |
| Prędkość | 45-47 km/h |
| Zasięg | 320 km (droga) 230 km (teren) |
| Pokonywanie przeszkód | |
| Brody (głęb.) | 0,9 m |
| Rowy (szer.) | 1,8 m |
| Ściany (wys.) | 0,6 m |
| Kąt podjazdu | 28° |
| Przechył boczny | 24° |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 x armata czołgowa
20Km wz. 1938 kalibru 45 mm (94 nab.) 1 x czkm DT kalibru 7,62 mm (1008 nab.) | |
| Wyposażenie | |
| radiostacja 12-RT, telefon wewnętrzny TPU-3 | |
| Użytkownicy | |
| RKKA | |
Bibliografia
- Janusz Magnuski. Lekki czołg rozpoznawczy T-80. „Nowa Technika Wojskowa”. 2004. nr 5. S. str. 65-68. ISSN 1230-1655.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz